بلوغ زودرس به شرايطي گفته مي‌شود كه طي آن كودكان قبل از رسيدن به سنين نوجواني علائم بلوغ از جمله علائم جسماني، جنسي و روانشناختي را تجربه مي‌كنند. در اين شرايط براي اكثر والدين اين سوال پيش مي‌آيد كه دليل بروز بلوغ زودرس چيست؟

سيتي و چاقي اشاره كرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد بلوغ زودرس، نشانه ها، انواع و پيامدهاي آن تا انتهاي اين مطلب همراه ما باشيد و براي حل مسائل اين دوره مشاوره نوجوان دريافت نماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه بلوغ مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

 منبع: بلوغ زودرس

بلوغ از چه سني زودرس تعريف مي شود؟

به طور طبيعي دختران در سنين 8 تا 13 سالگي و پسران در سنين 9 تا 14 سالگي فرايند بلوغ را پشت سر بگذارند. از همين رو اگر علائم جسمي، جنسي و روانشناختي بلوغ پيش از سنين تعيين شده اتفاق بيفتند متخصصين مسئله بلوغ زودرس را مد نظر قرار مي‌دهند. 

نشانه هاي بلوغ زودرس در دختران و پسران

بلوغ زودرس علائم متفاوتي با بلوغ در حالت عادي ندارد. به عبارت ديگر وجه تمايز آن تنها در بروز زودهنگام است. از همين رو بروز علائمي نظير رشد سينه‌ها، شروع چرخه قاعدگي و رشد موهاي زائد در دختران كوچك‌تر از 8 سال به عنوان بلوغ زودرس در نظر گرفته مي‌شود. همچنين نشانه‌هايي نظير بم شدن صدا، رشد آلت تناسلي و تجربه احتلام شبانه در پسران زير 9 سال از جمله علائم بلوغ زودرس در پسران محسوب مي‌شود.

انواع بلوغ زودرس

متخصصان براساس عوامل درگير در بروز بلوغ زودرس اين مشكل را به دو نوع مختلف تقسيم مي‌كنند كه بلوغ زود رس مركزي و محيطي را شامل مي‌شود.

📌بلوغ زودرس مركزي

در بلوغ زودرس مركزي آنچه منجر به بروز زودهنگام علائم بلوغ مي‌شود ترشح گنادوتروپين از غده هيپوفيز در مغز است. گنادوتروپين اندام‌هاي جنسي شامل بيضه‌ها در پسران و تخمدان‌ها در دختران را تحت تاثير قرار داده و منجر به ترشح هورمون‌هاي جنسي نظير تستوسترون و استروژن مي‌شود.  اين هورمون‌ها در نهايت مسئول بروز نشانه هاي بلوغ زودرس هستند.

📌بلوغ زودرس محيطي

در بلوغ زود رس محيطي؛ مغز و غده هيپوفيز مسئول بروز علائم نيستند؛ بلكه اين شرايط در اثر نوسان هورمون‌هاي جنسي اتفاق مي‌افتد. افزايش سطح ترشح تستوسترون و استروژن در بلوغ زود رس محيطي مي‌تواند از اختلالاتي در بيضه‌ها و تخمدان‌ها يا وجود بيماري‌هايي نظير تيروئيد ناشي شوند.

علل بروز بلوغ زودرس

بلوغ زود رس مي‌تواند تحت تاثير عوامل مختلفي باشد. از همين رو تشخيص دقيق آن كار چندان آساني نيست. هنگامي كه بلوغ زودرس مركزي در سنين بسيار پايين نظير زير 6 سال اتفاق مي‌افتد، معمولا عوامل پزشكي مورد توجه قرار مي‌گيرند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به درگيري با عفونت‌ها، التهابات مغزي، سابقه ضربه به سر و تومورها اشاره كرد. ساير عوامل مرتبط با بروز بلوغ زود رس موارد زير را شامل مي‌شوند:

• مونث بودن: بررسي‌ها نشان مي‌دهند كه آمار بروز بلوغ زودرس مركزي در دخترها 10 برابر بيشتر از پسرهاست.
• عوامل ارثي و ژنتيكي: مطالعات پژوهشي نشان مي‌دهند كه بلوغ زود رس در خانواده‌ها جريان دارد و آن‌هايي كه يكي از بستگان درجه يكشان سابقه تجربه بلوغ زود رس را دارد، بيش از ديگران در معرض اين مسئله قرار دارند. از همين رو مي‌توان نتيجه گرفت كه فاكتورهاي ارثي و ژنتيكي نيز در اين ميان نقش ايفا مي‌كنند.
• دچار بودن اضافه وزن: اضافه وزن و چاقي يكي از عوامل بسيار موثر بر بروز بلوغ زودرس در دختران است. اما اين مساله براي پسرها تاثير معناداري بر شروع فرايند بلوغ ندارد.
• قرارگيري در معرض هورمون ها: يكي ديگر از دلايل بروز بلوغ زودرس استفاده از داروها و مواد غذايي هورموني است.

پيامدهاي بلوغ زودرس

بلوغ زودرس از نظر جسماني و روانشناختي مي‌تواند اثرات و پيامدهاي مختلفي را براي كودكان به بار بياورد. پيامدهاي رواني بلوغ زود رس معمولا براي دخترها بيشتر است و منجر به تجربه فشارهاي مضاعف مي‌شود. در ادامه به مهم‌ترين پيامدهاي بلوغ زود رس اشاره كرده‌ايم:

💠استرس و فشار رواني

مواجه شدن زودهنگام با فرايند بلوغ براي اكثر بچه‌ها استرس‌زا است. براي مثال دخترهايي كه در سنين قبل از 8 سال پريودي را تجربه مي‌كنند از آمادگي رواني كافي برخوردار نبوده و ممكن است واكنش‌هايي نظير ترس و اضطراب مفرط را از خود بروز دهند.

همچنين بلوغ زودهنگام ممكن است باعث شود كه والدين زودتر از حالت طبيعي از فرزندشان انتظار داشته باشند كه همانند بزرگسالان رفتار كند. اين مسئله با محروم كردن فرزند از لذت‌هاي دوران كودكي مي‌تواند به فشارهاي رواني مضاعفي بيانجامد.

💠توقف رشد

معمولا رسيدن به بلوغ با توقف رشد جسماني همراه است. در نتيجه اين موضوع مي‌تواند باعث شود كه فرزندتان به اندازه كافي قد نكشد يا در آينده ظاهري كوچك‌تر از ساير بزرگسالان داشته باشد. به همين دليل برخي از والدين براي جلوگيري از بلوغ زودرس، با مراجعه پزشك، براي فرزندان خود از داروهايي استفاده مي‌كنند كه بلوغ آنها را به تاخير بياندازد.

💠افزايش احتمال رفتارهاي پرخطر جنسي

بلوغ زودرس كه با تجربه ميل جنسي همراه است مي‌تواند براي كودكان كم سن و سال دردسرساز شود. درگيري با آسيب‌هاي خودارضايي يا برقراري روابط جنسي ناامن از جمله پيامدهاي جنسي بلوغ زود رس هستند. از همين رو بسيار اهميت دارد كه اگر علائم بلوغ زود رس را در فرزندتان مشاهده مي‌كنيد، آموزش ها و توصيه‌هاي لازم در اين زمينه را در اختيار او قرار دهيد.

💠بروز مشكلات رفتاري و ميان فردي

كودكاني كه با بلوغ زودرس دست و پنجه نرم مي‌كنند اغلب درگير استرس‌هاي زيادي هستند. همين مسئله بر كيفيت رفتارهاي آن‌ها تاثير مي‌گذارد و احتمال بروز تعارضات بين فردي را افزايش مي‌دهد. براي مثال پرخاشگري و ناتواني در سازگاري با اعضاي خانواده در بين كودكاني كه بلوغ زود رس را تجربه مي‌كنند نسبت به ساير افراد بيشتر ديده مي‌شود.

💠تاثيرات رواني بلوغ زودرس

زمينه بسياري از مشكلات رواني افراد در دوران بلوغ آنهاست. بسياري از والدين به اين جنبه اهميت نداده و حتي از زودتر به بلوغ رسيدن فرزندان خود نيز خوشحال مي‌شوند. اما با بلوغ زودرس مشكلات زيادي از قبيل، عزت نفس پايين، انزوا، افسردگي، خودكم بيني، اعتياد به مواد مخدر، رفتارهاي خودجرحي و… بروز پيدا مي‌كنند؛ كه پيامدهاي زيادي براي آينده آنان دارد. شدت اين علائم در افراد مختلف، متفاوت است و هم دختران و هم پسران را درگير مي‌كند.

چگونگي تشخيص بلوغ زودرس

براي تشخيص بلوغ زودرس در نوجوانان و كودكان، بايد به متخصصين مختلفي مراجعه كرد؛ همچنين آزمايشات متعددي نيز صورت مي‌گيرد. در ابتدا با مراجعه به متخصص اطفال، پزشك سابقه كودك را بررسي كرده و بعد از معاينه فيزيكي و شرايط جسماني آزمايشات مختلفي را در اين زمينه تجويز مي‌كند. برخي از اين آزمايش ها شامل تصويربرداري با اشعه ايكس براي رشد استخوانها، ام آر آي، سونوگرافي، راديوگرافي سر و آزمايش خون است.

جلوگيري از بروز بلوغ زودرس

از آنجايي كه بلوغ زودرس احتمالا مشكلات زيادي را براي كودكان  ايجاد مي‌كند؛ بهتر است از بروز پيش از موعد آن جلوگيري كرد. همچنين اين يكي مراحل طبيعي رشد است و نمي‌توان به طور كلي آن را از بين برد. به همين دليل متخصصين با ارائه راهكارهايي زمان اين مرحله را تنظيم كرده و به كودك كمك مي‌كنند.

🔶دارودرماني

يكي روش هاي موثر براي كنترل بلوغ زودرس، دارودرماني است كه در آن پزشك از داروهايي استفاده مي‌كند كه با كمك داروهايي كه هورمون هاي مصنوعي يا سنتز شده دارند؛ توليد هورمون هاي جنسي به تعويق مي‌افتند. والدين نبايد به صورت خودسرانه، كودك را مجبور كنند تا از اين داروها استفاده كنند. داروهاي هورموني عوارض زيادي داشته به همين دليل افراد بايد در مصرف آنها بسيار دقت كنند.

🔶تغذيه مناسب

تحقيقات نشان دهنده تاثير زياد تغذيه بر بلوغ زودرس هستند. اين موضوع مخصوصا در زنان شايع تر است. به همين دليل افراد بايد از خوردن گوشت قرمز به مقدار زياد، كافئين، غذاهاي چرب و شور، سويا، پياز و جگر مرغ، پرهيز كنند. اين مواد غذايي باعث بروز بلوغ زودهنگام مي‌شوند. البته قطع مصرف آنها به طور كلي كار درستي نيست. افراد مي‌توانند براي داشتن رژيم غذايي سالم تر در اين دوران از يك متخصص تغذيه كمك بگيرند.

🔶جراحي

در موارد شديدتر كه مشكل با دارودرماني قابل حل شدن نيست؛ افراد بايد از عمل جراحي كمك بگيرند. اين مورد بيشتر در دختران ديده مي‌شود. گاهي به دليل وجود توموري در رحم، بلوغ زودرس ايجاد مي‌شود. كه در اين شرايط با برداشتن تومور و جايگزين كردن پروتز، مشكل برطرف شده و فرد از پيامدهاي اين موضوع در امان مي‌ماند.

سخن پاياني

بدون شك بلوغ يكي از سخت ترين مراحل زندگي است. بلوغ زودرس شرايط را بسيار پيچيده تر كرده و كودكان را به صورت ناگهاني به دنياي بزرگسالي پرتاپ مي‌كند. با اينكه تغييرات اين دوران مربوط به جسم افراد مي‌شود؛ اما آثار رواني آن تا مدت ها باقي مي‌ماند.

بهتر است در اين دوران به نشانه هاي جسماني افراد و همچنين خلق و خوي آنها توجه بيشتري كرده و در صورت لزوم به آنها كمك كنيم. افراد مي‌توانند در اين زمينه از يك روانشناس و همچنين پزشك متخصص كمك بگيرند.

براي دريافت مشاوره در زمينه بلوغ زودرس مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول